Có nên mua xe ôtô trả góp để chạy Grab, Uber?
Có nên mua xe ôtô trả góp để chạy Grab, Uber?, 79002, Trương Võ Tuấn Mbn Blog MuaBanNhanh
Khi cơn sốt Grab, Uber vẫn còn đang diễn ra, nhiều người đã mạnh tay đầu tư, thậm chí vay người thân, ngân hàng để mua xe ôtô chạy dịch vụ. Kỳ vọng của họ là thu nhập vài chục triệu đồng/tháng - mức lương mà phải một quản lý tầm trung mới đạt được, và xa hơn nữa, chỉ sau 5 - 7 năm có được chiếc xe hơi của riêng mình.
Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều thành công, không ít người đang đối mặt với nguy cơ vỡ nợ, bù lỗ, vì họ - tài xế Grabtaxi, Ubertaxi - những người đang cầm đằng chuôi bị động.
Có lẽ nhiều người cũng khá quen với trường hợp sau:
"Mình năm nay 25 tuổi, mới thi được bằng B2. Vì đã từng làm qua nhiều công việc rồi nhưng chưa đâu vào đâu, một phần không thích đi làm công mãi, nên dự định mượn người nhà, bạn bè một ít, vay ngân hàng số còn lại để mua con Hyundai Grand i10 MT lướt để chạy Grab, Uber. Có thể tư vấn giúp mình được không? Có nên mua xe oto trả góp để chạy Grab, Uber hay không?"
Grab và Uber ban đầu được phát triển dựa trên ý tưởng tận dụng xe nhàn rỗi, đi chung xe tiết kiệm chi phí đi lại, nhưng sau vài năm phát triển ở Việt Nam, người Việt lại rất nhanh nhạy "tận dụng" điều này để lên đời ô tô cho mình.
Tuy nhiên, khi "đấu trường sinh tử" giữa taxi truyền thống và taxi công nghệ Grab, Uber diễn ra khốc liệt, phần thắng tạm nghiêng về taxi công nghệ thì một nghịch lý khác lại diễn ra: Nhiều tài xế Grab, Uber có nguy cơ bỏ nghề, ôm nợ, có khả năng mất xe vì lượng xe quá nhiều, doanh thu giảm.
"Mô hình kinh tế chia sẻ của Uber, Grab... là tận dụng những gì đang có và sử dụng nhiều hơn nữa để có hiệu quả cao hơn, trường hợp này là xe hơi. Còn việc mua xe mới để kinh doanh Uber thì chắc chỉ nước ta mới có. Mà xe hơi ở VN đâu có rẻ. Bởi vậy khả năng thất bại tôi nghĩ có thể thấy trước. Khi nào giá xe VN như giá ở Mỹ thì có thể có lời. Dù sao cũng chúc các bạn may mắn và tôi ủng hộ cạnh tranh bằng công nghệ hiện đại chứ không phải độc quyền bến bãi như vài hãng taxi đang làm." - chia sẻ từ Ca La
"Các bạn nào ủng hộ Uber và Grab thì hãy ngồi phân tích kĩ một chút vì sao mà giá cước của họ lại rẻ như vậy, ai mới là người hưởng lợi và ai là người thiệt thòi.
- Thiệt thòi nhiều nhất chính là các tài xế taxi cả 2 bên, họ phải cạnh tranh bằng mọi giá vì miếng cơm thậm chí là bất chấp nguy hiểm. Đối với tài xế Uber và Grab thì họ phải đầu tư xe hoặc đi thuê xe để chạy. Như vậy tất cả tài xế mới là những người thiệt thòi nhiều nhất.
- Thiệt thòi tiếp theo chính là bản thân các bạn. Các bạn dễ dàng đưa thông tin cá nhân, thông tin tài khoản và số điện thoại cá nhân cho người ta biết, như vậy nguy cơ rủi ro khá cao và đã có nhiều vụ tài xế Uber lấy thông tin cá nhân để bôi nhọ khách hàng. Ngoài ra bạn đi trên Uber và Grab thì khi quên đồ thì rất khó tìm lại được và các hãng taxi truyền thống cũng mua bảo hiểm cho khách hàng tốt hơn Uber và Grab.
Tóm lại là các bạn muốn chọn hình thức nào là tùy các bạn. Nhưng 1 năm các bạn sử dụng taxi bao nhiêu lần, nó có đáng để cho các bạn tính toán chi li như vậy không? Nếu nhu cầu taxi của các bạn cao thì tôi khuyên các bạn để giành tiền mua xe ô tô sẽ hay hơn. Môi trường cạnh tranh sẽ tốt hơn, nhưng cạnh tranh không công bằng thì có tốt chăng?" - nhận định từ Nguyễn Vũ“Gần đây, lượng tài xế tăng mạnh so với thời kỳ tôi bắt đầu vào làm nên số chuyến chạy giảm, tài xế cũng không được trợ giá như trước đây, dẫn đến thu nhập của tôi giảm một nửa. Hôm 30/4 là ngày lễ mà từ sáng sớm tới tận chiều tôi chỉ chở được 2 chuyến chặng ngắn. Nếu tình trạng này tiếp diễn, có lẽ tôi phải chuyển sang làm cho hãng khác”, Ông Thành, một tài xế chạy Grabtaxi chia sẻ - dẫn lời từ vnexpress
"Một ngày tôi làm việc từ 12 – 13 tiếng, thu nhập khoảng một triệu đồng chưa kể phải trừ hao cả xăng xe và các chi phí khác. Với mức chiết khấu 28,36% tôi sẽ mất khoảng 1/3 trên tổng thu nhập. Đó là con số lớn và không đủ để đảm bảo cho cuộc sống". - anh Lưu Quang Quân cho biết
Đồng tình với ý kiến của anh Quân, anh Lê Trọng Văn cũng chia sẻ: "Anh em chúng tôi đến khoảng 80% là mua xe trả góp. Ngoài việc chăm lo cho cuộc sống gia đình, chúng tôi còn phải gánh khoản nợ ngân hàng. Nếu Grab vẫn tăng chiết khấu cao như vậy, chúng tôi sẽ rất khó, thậm chí là không thể trả nợ, có nguy cơ mất xe".
"Đây coi như bài học cho các bác tài taxi rút ra khỏi hãng truyền thống để sang công nghệ. Nguyên lý cá lớn nuốt cá bé. Sau khi chiếm thị phần sẽ quay sang ép lái xe." - góp ý từ Anh vu
Để hiểu hơn lý do tại sao mức chiết khấu 28,375% của Uber và 28,36% của Grab đang được áp dụng trong thời gian hiện tại (tháng 2/2018), Nguyên Bảo - Cafebiz có bài phân tích sâu: "Đánh xong cuộc chiến thị phần, Grab đã quên nguyên tắc quản trị cơ bản: Chọn khách hàng trước hay chọn tài xe trước?"
Chiếc xe Grabcar dừng trên phố Lê Đại Hành. Vị khách nữ ăn mặc sang trọng bước lên xe đầy vội vã. "Cho đến Vincom Bà Triệu. Em lái nhanh nhanh lên, chị đang vội lắm!" Tân lặng người. Anh phải chạy 2km mới tới điểm đón này, khách dùng mã khuyến mãi để đi cuốc xe chỉ vỏn vẹn 150m.
"Một năm rưỡi về trước, em lái xe rất sướng", Tân khoe.
Câu chuyện giữa tôi và anh tài xế Grab đã cởi mở hơn sau những cáu kỉnh ban đầu.
Trước đó, sau khi nhận cuốc xe, Tân gọi tôi tới 2 cuộc hỏi đi hỏi lại điểm đón, dù tòa nhà văn phòng công ty tôi nằm ngay mặt đường. Cả 2 cuộc gọi đó đều có một khoảng lặng trước khi tôi chủ động kết thúc hội thoại. Tân đã có một ngày lái xe mệt mỏi.
"Chán lắm!", anh thốt lên. Đây là lần thứ 12 anh lặp lại từ này, trong khi tôi lên xe anh mới chỉ 10ph.
Đánh chiếm xong thị trường, Grab tăng chiết khấu từ 15% lên gần 30%
"Giảm chiết khấu! Giảm chiết khấu!" Hàng trăm tài xế Grab hô hào hét lớn trước trụ sở văn phòng Grab ở Duy Tân (Cầu Giấy, Hà Nội) mới đây. Đây không phải lần đầu tiên những lái xe Grab biểu tình.
Sau khi CEO Grab Việt Nam tuyên bố "Chúng tôi đã xong trận đánh giành thị phần", Grab liên tục tăng chiết khấu đối với Grabcar và GrabBike. Với GrabBike, Grab đã tăng chiết khấu từ 15% lên 20% vào tháng 9/2017, và lên 23,6% từ ngày 1/1/2018.
Với GrabCar, tỷ lệ chiết khấu đối với lái xe đăng ký mới từ tháng 10/2017 là 28,3%, với lái xe cũ là 23,6%.
"Grab khôn quá! Trong một cuốc xe, chúng tôi mất xăng xe, điện thoại, 3G, khấu hao xe, và có thể mất tiền phạt. Còn Grab mất gì? Họ chẳng mất gì cả. Họ chỉ cung cấp công nghệ", một tài xế Grab than thở.
"Grab khôn quá! Trong một cuốc xe, điện thoại, 3G, khấu hao xe, và có thể mất tiền phạt. Còn Grab mất gì? Họ chẳng mất gì cả. Họ chỉ cung cấp công nghệ.
Sau những chiết khấu ngày càng tăng, việc thí điểm cấm Uber, Grab giờ cao điểm tại 13 tuyến phố tại Hà Nội, nói như anh Tân, là "giọt nước tràn ly".
Với lệnh cấm này, Grab nhanh tay gửi thông điệp cập nhật các tuyến đường hạn chế lưu thông cho khách hàng. Trong khi mải mê chăm sóc khách hàng, Grab đã quên mất một lực lượng đông đảo đã tạo nên Grab của ngày hôm nay – Đội ngũ tài xế. Grab, Uber luôn tự gọi mình là công ty công nghệ kết nối giữa khách hàng và tài xế. Mô hình kinh doanh này vốn có 2 vế nhưng cả Grab và Uber đều không ngó ngàng tới vế còn lại.
Trên trang chủ của mình, Grab vẫn đưa ra những thông tin cực hấp dẫn với giới tài xế như: "Thu nhập trung bình từ 26 - 33 triệu khi hoạt động toàn thời gian mỗi tháng. Không những vậy còn tăng đến 35 triệu vào mùa cao điểm như mùa mưa, lễ. Với đối tác chạy từ 4 - 5 tiếng/ngày, thu nhập thêm mỗi tháng có thể lên đến 15 triệu".
Thậm chí, Grab còn đưa ra chương trình ưu đãi vay mua, thuê xe. Chính phần lớn những tài xế vay mua xe giờ ở vào thế "tay nhúng chàm", không chạy Grab nữa lấy tiền đâu để trả ngân hàng.
"Anh có định chuyển sang lái cho Uber?", tôi hỏi Tân. Trước đây, mỗi lần Grab tăng chiết khấu, lại có một làn sóng lái xe "nhảy sang" lái cho Uber và ngược lại.
"Lái cho Uber còn chán hơn. Em cài cả Uber, nhưng cước xe thấp lắm", Tân thở dài.
Grab đừng quên họ đã thắng taxi truyền thống thế nào!
Trong cuộc chiến đã phân định thắng thua giữa taxi truyền thống và taxi công nghệ, nhiều nguyên nhân được đưa ra như giá trị gia tăng (added value) cho khách hàng, giá cước thấp…
Nhưng có một yếu tố mang tính quyết định mà chưa ai nhắc đến trong cuộc chiến này - Người tài xế.
"Tài xế của Mai Linh với Vinasun ngày xưa có thể nói "Tôi là nhân viên công ty". Ngày hôm nay ra đường chỉ cần mở mắt ra, nổ máy lên, biết chắc đến cuối ngày phải có 800.000 đồng nộp về cho công ty, ví dụ thế, không cần biết thu nhập được bao nhiêu, không cần biết nắng mưa, tắc đường, không cần biết chi phí xăng là bao nhiêu, không cần biết ngày hôm nay "nổ" bao nhiêu điểm".
"Chỉ cần biết cuối ngày nộp 800.000 đồng về cho công ty. Lời ăn lỗ chịu. Giây phút đầu tiên khởi động ngày làm việc đã là một áp lực rất lớn", ông Trần Anh Tú - Chủ tịch Câu lạc bộ Tiếp thị & Truyền thông Việt Nam (VMCC) – chia sẻ.
Grab, Uber đã viết nên câu chuyện khác.
"Lái xe hiện đại thì có thể nói "Xe này xe tôi". Hôm nay không thích đi làm, thích chở vợ về quê, chở con lên Ba Vì chơi thì chở, không phải lo nghĩ về việc cuối ngày nộp tiền cho ai".
"Họ không bao giờ lo chuyện mình vác xe ra đường có khách không, vì công nghệ kết nối sẽ xoay vòng xe trong một bán kính cụ thể nhất định. Nó cho mình thấy cuộc chơi rất rõ ràng, không phải xin xỏ điều xe mới đc xếp lot. Thậm chí đến cuối ngày, nhà lái xe ở Hà Đông, hệ thống sẽ chọn khách cùng cung đường về của họ", ông Tú chia sẻ.
Trong câu chuyện chia sẻ ở buổi VMCC’s Sunday Coffee, ông Tú cũng đưa ra nhận định rằng: Đấy là giá trị Uber, Grab mang lại cho tài xế. Đấy là giá trị về thời gian, năng lượng, tối ưu vận hành. Và đấy mới là điểm "unfair" giữa cuộc chiến taxi công nghệ và taxi truyền thống.
Grab cũng như Uber đã chiến thắng taxi truyền thống trong cuộc chiến chăm sóc khách hàng. Nhưng nếu không cẩn thận, những ứng dụng gọi xe sẽ bị thua taxi truyền thống trong cuộc đua chăm sóc tài xế.
"Ngày xưa bọn tôi chạy Uber thích lắm! Khách lịch sự, chẳng bao giờ có chuyện đi 4, đi 5. Nay chạy Grab, buổi trưa mấy chị văn phòng toàn gọi xe 4 chỗ xong đòi lên 5, lên 6. Tôi thì đương nhiên từ chối, nhưng nhiều ông tài xế tham, vẫn chở. Cảnh sát thấy phạt thì dở, mà nào được bao nhiêu tiền đâu, toàn 20.000 – 25.000 đồng/cuốc", Tân kể.
"Họ toàn đi cự li ngắn, đi ăn trưa. Thực ra tính chi li một chuyến còn phải tính cả quãng đường đi đón, xăng xe… Sáng nay, tôi chạy tới 2km đón khách mà khách đi có 150m. Thành ra bây giờ chán lắm! Cứ làm thế này về taxi truyền thống hết! Về như thế có khi đảm bảo quyền lợi cho anh em tài xế nhiều hơn"
Customers first hay Employees first?
Chừng một tháng trở lại đây, thái độ của tài xế Grab có sự thay đổi rõ rệt. Nếu trước đây, các anh tài xế vui vẻ chủ động bắt chuyện với khách, nay tài xế giữ im lặng với khuôn mặt hằm hằm khó chịu có khi khách hàng thấy vẫn còn may, vì ít nhất họ không hủy chuyến.
Grab dường như chưa nhìn nhận rõ vai trò của người tài xế?
Nếu coi tài xế là "đối tác" như cách Grab đang gọi họ, phải chăng Grab đang o ép đối tác của mình khi tăng chiết khấu liên tiếp bất chấp phản ứng dữ dội của cánh tài xế? Nếu coi tài xế là nhân viên, phải chăng Grab đang chăm sóc nhân viên của mình khá tệ khi không làm gì ngoài việc kết nối họ với khách hàng?
Trong xu hướng quản trị hiện đại, thay vì coi "Customers First", nhiều công ty đã áp dụng văn hóa "Employees first". Tức, không phải khách hàng, nhân viên của công ty mới là thượng đế.
Starbucks là đơn vị có nét văn hóa này khá đặc trưng. Họ tin rằng những nhân viên được chăm sóc tốt và cảm thấy mãn nguyện sẽ chăm sóc và cung cấp những trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng.
Một doanh nghiệp Việt Nam rất tôn trọng nét văn hóa này là Thế giới Di động. Ông Nguyễn Đức Tài – Chủ tịch HĐQT kiêm CEO của Thế giới Di động - chia sẻ: "Tôi tin nếu từng nhân viên của tôi không có niềm vui, không có sự hỗ trợ trong công việc, họ sẽ không thể chuyển niềm vui và sự tận tâm tới cho khách hàng".
"Một khi các bạn không tôn trọng chúng tôi, chúng tôi cũng sẽ không tôn trọng các bạn!" - Tài xế Phạm Hoài Nam (Hoàng Mai) tuyên bố trong buổi biểu tình trước trụ sở Grab.
Nếu như ông chủ giàu kỹ năng quản trị thường hay nói với nhân viên cấp dưới rằng: "Không phải ông chủ, chính khách hàng mới là người trả lương cho các anh chị", thì có lẽ rất nhiều nhân viên cũng muốn nói với ông chủ của họ rằng: "Không phải khách hàng, chính nhân viên mới là người tạo nên thành công của công ty".
Nếu những tài xế Grab cứ lái xe với thái độ hằn học, khó chịu như hiện tại, liệu rằng hành khách của Grab có vui?
Một nguyên tắc vàng, đồng thời là bí quyết thành công của nhiều doanh nghiệp hiện nay đó chính là: Lãnh đạo nhân viên bằng sự tử tế, thay vì chỉ chăm chăm chạy theo lợi nhuận, bất chấp tất cả!
Người Nhật, họ đã tuân thủ nguyên tắc này, họ nâng tầm lên thành "triết lý kinh doanh bằng sự tử tế": Thành công bằng sự tử tế là một con đường bền vững và dài lâu. Bạn có thể tìm hiểu nhiều hơn qua cuốn sách “Con đường đi đến thành công bằng sự tử tế” của Inamori Kazuo.
Và bạn có biết, cũng chính tại Nhật Bản - nơi taxi truyền thống rất dễ gọi và thường cung cấp dịch vụ hoàn hảo, từ cửa tự động cho tới những tài xế đeo găng luôn nhiệt tình đưa đón hành khách, Uber lại ế khách, chuyển sang vận chuyển đồ ăn nhanh.
Trương Võ Tuấn Mbn Chưa xác định sản phẩm bán chạy, tiêu điểm.